Vitamin C là một chất dinh dưỡng quan trọng đối với cơ thể, nhưng liệu việc bổ sung quá nhiều có gây ảnh hưởng gì không? Những dấu hiệu dư vitamin C là gì và cách nhận biết ra sao? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về tác dụng phụ của việc tiêu thụ vitamin C quá liều và cách điều chỉnh lượng dùng sao cho phù hợp với nhu cầu của cơ thể, giúp bạn duy trì sức khỏe tối ưu mà không lo tác dụng ngược.
Vai trò của vitamin C đối với cơ thể
Vitamin C đóng vai trò thiết yếu trong nhiều hoạt động của cơ thể:
- Tham gia vào quá trình tạo collagen và các thành phần khác của mô liên kết, giúp duy trì sự đàn hồi và chắc khỏe của da và mô.
- Hỗ trợ hấp thu sắt nhờ khả năng chuyển đổi sắt hóa trị 3 thành hóa trị 2, giúp cơ thể dễ dàng hấp thụ. Do đó, khi bổ sung sắt để phòng chống thiếu máu, vitamin C thường được dùng kèm.
- Góp phần vào quá trình chuyển hóa quan trọng như chuyển hóa protid, lipid và glucid đảm bảo năng lượng và chức năng trao đổi chất.
- Tham gia tổng hợp một số chất quan trọng như catecholamin, hormone vỏ thượng thận và thúc đẩy tạo ra interferon, từ đó tăng cường khả năng miễn dịch và sức đề kháng cho cơ thể.
- Có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp trung hòa các gốc tự do phát sinh từ quá trình chuyển hóa nhờ vậy bảo vệ màng tế bào và chống lão hóa.
- Tăng khả năng hấp thụ calci và hỗ trợ tăng mật độ xương, giúp hệ xương chắc khỏe và bền vững.
Vitamin C có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe con người
Dư vitamin C có sao không?
Dư vitamin C có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa
Tác dụng phụ phổ biến nhất của việc tiêu thụ quá nhiều vitamin C là rối loạn tiêu hóa. Hiện tượng này ít xảy ra khi hấp thu vitamin C qua thực phẩm, nhưng thường gặp khi bổ sung vitamin C dưới dạng viên uống.
Rối loạn tiêu hóa có thể xảy ra nếu sử dụng hơn 2000mg vitamin C cùng một lúc
Sử dụng liều cao vitamin C có thể gây sỏi thận
Lượng vitamin C thừa sẽ bài tiết dưới dạng oxalat, một chất thải trong cơ thể. Oxalat thường được đào thải qua nước tiểu, nhưng đôi khi có thể kết hợp với các khoáng chất và tạo thành tinh thể canxi oxalat, dẫn đến hình thành sỏi thận (sỏi oxalat).
Vitamin C dư thừa làm ứ đọng axit oxalat gây sỏi thận
Dư vitamin C có thể gây tích tụ sắt
Vitamin C giúp tăng cường hấp thụ sắt, đặc biệt ở người ăn chay cần nguồn sắt từ thực vật. Một nghiên cứu cho thấy khả năng hấp thụ sắt tăng đến 67% khi sử dụng 100 mg vitamin C trong bữa ăn. Tuy nhiên, đối với người mắc bệnh huyết sắc tố cần hạn chế vitamin C để tránh tình trạng ứ sắt trong cơ thể, có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho tim, gan, tuyến tụy, tuyến giáp và hệ thần kinh trung ương.
Vitamin C có tác dụng tăng cường hấp thu sắt gây ứ đọng sắt trong cơ thể
Dư thừa vitamin C có thể gây viêm loét dạ dày tá tràng
Vitamin C là một loại axit yếu, nhưng việc tiêu thụ quá nhiều, đặc biệt trong thời gian dài, có thể kích ứng niêm mạc dạ dày và tá tràng, gây viêm loét.
Vitamin C là một chất axit yếu có thể gây kích ứng và viêm loét dạ dày tá tràng
Dư vitamin C làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút
Vitamin C có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu. Khi axit uric tích tụ quá mức, tinh thể muối urat có thể lắng đọng tại các khớp, dẫn đến bệnh gút với triệu chứng như sưng đau, thường xảy ra ở các khớp ngón chân cái.
Vitamin C làm tăng nồng độ axit uric trong máu gây bệnh gút
Dấu hiệu dư vitamin C
- Rối loạn tiêu hóa: Tiêu chảy, buồn nôn, co thắt dạ dày và đầy hơi là các biểu hiện phổ biến khi tiêu thụ lượng lớn vitamin C, do ruột bị kích thích.
- Sỏi thận: Lượng vitamin C dư thừa được thải qua thận, đôi khi chuyển thành oxalate, có thể kết tinh và gây sỏi thận.
- Chứng ợ nóng và buồn nôn: Khi uống quá nhiều vitamin C, acid ascorbic gây kích ứng, làm tăng nguy cơ ợ nóng và buồn nôn.
- Mất cân bằng hấp thụ khoáng chất: Việc dư thừa vitamin C có thể cản trở sự hấp thụ một số khoáng chất khác như đồng.
- Mệt mỏi và đau đầu: Sử dụng quá nhiều vitamin C có thể gây ra đau đầu và mệt mỏi do ảnh hưởng đến các cơ chế trao đổi chất.
Nếu gặp các triệu chứng này, nên giảm liều lượng vitamin C hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh việc bổ sung phù hợp.
Phòng tránh tình trạng dư vitamin C
Vitamin C là chất tan trong nước và cơ thể sẽ đào thải lượng dư thừa trong vài giờ sau khi hấp thụ, nên việc dùng quá liều qua thực phẩm tự nhiên là rất hiếm. Thực tế, bổ sung vitamin C từ thực phẩm hàng ngày hầu như không gây ra tình trạng thừa vitamin C.
Tuy nhiên, nếu sử dụng các thực phẩm chức năng như viên uống hoặc viên sủi vitamin C, cần chú ý đến liều lượng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Cụ thể như sau:
- Nam giới: Liều lượng khuyến nghị là 90 mg mỗi ngày.
- Nữ giới: Liều lượng khuyến nghị là 75 mg mỗi ngày.
Các tác dụng phụ của vitamin C, bao gồm rối loạn tiêu hóa và nguy cơ sỏi thận, thường chỉ xảy ra khi dùng liều cao hơn 2000 mg mỗi ngày. Do đó, liều dùng vượt 2000 mg mỗi ngày được coi là quá liều và cần tránh khi bổ sung vitamin C.
Việc bổ sung vitamin C mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng khi dùng quá liều, cơ thể sẽ gặp những tác động không mong muốn như rối loạn tiêu hóa, sỏi thận và thậm chí là dư thừa sắt. Điều quan trọng là biết rõ liều lượng phù hợp với cơ thể và thận trọng khi dùng thêm từ thực phẩm chức năng. Điều chỉnh lượng vitamin C một cách khoa học sẽ giúp bạn tận dụng tối đa lợi ích mà không lo các tác dụng phụ của việc thừa vitamin C.
